တကယ္ေတာ့ စည္းကမ္းနဲ႔ ဥပေဒဟာတူသေယာင္ထင္ရေပမဲ့ အႏွစ္သာရပိုင္းမွာမ်ားစြာကြဲျပားပါတယ္၊ အိမ္စည္းကမ္း၊ ေက်ာင္းစည္း ကမ္း၊လမ္းစည္းကမ္း၊ယာဥ္စည္းကမ္း၊စသည္ျဖင့္ေနရာေဒသေပၚမူတည္ၿပီးသတ္မွတ္ထားတဲ့စည္းကမ္းေတြဟာ အေပၚကေနေအာက္ကို ေဒါင္လိုက္ခ်မွတ္ထားတဲ့ အကန္႔အသတ္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ စည္းကမ္းဆိုတာ ထိန္းေက်ာင္းမွဳသေဘာကိုေဆာင္ေပမဲ့ အားလံုးအေပၚမွာ တူညီတဲ့ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳ ကိုမေပးႏိုင္ပါဘူး၊ လူနည္းစုအတြင္းမွာသာသတ္မွတ္ေလ့ရွိၿပီး၊ ယဥ္ေက်းမွဳ၊ ဓေလ့ထံုးစံ၊ကိုးကြယ္မွဳ၊ မတူကြဲျပားတဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေပါင္းစံု ေနထိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံအဆင့္မွာေတာ့ စည္းကမ္းသတ္မွတ္ၿပီး အတင္းလိုက္နာခိုင္းလို႔မရပါဘူး။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုရရင္ စည္းကမ္းဆိုတာ ဦးေဆာင္သူလူနည္းစုကခ်မွတ္ဆံုးျဖတ္ထားတာမွဳိ ႔ အမိန္႔အာဏာနဲ ႔သေဘာျခင္းတူပါတယ္။ ဥပေဒဆိုသည္မွာ ျပည္သူလူထုအားလံုး၏ အသက္အိုးအိမ္၊ဓနဥစၥာပိုင္ဆိုင္မွဳတို႔ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရန္ႏွင့္ အစိုးရအာဏာပိုင္အဖြဲ ႔အစည္းမ်ား၏ ဖိႏွိပ္မွဳမ်ားမွကာကြယ္ရန္အတြက္ ျပဌာန္းထားေသာ -အရာျဖစ္သည္ဟု အေျခခံအားျဖင့္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုရမွာျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ ႔ပထမျပင္ဆင္ခ်က္ဥပေဒ(၁၀)ခ်က္မွာဆိုရင္ ဥပေဒကို လံုျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ ျခံစည္းရုိးတစ္ခုလို႔ ဥပမာေပးထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲ့ဒီလံုျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ျခံစည္းရုိးအတြင္းမွာ ျပည္သူအားလံုးဟာ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းစြာနဲ႔ အသက္ရွင္ေနထိုင္ခြင့္ ရွိပါတယ္။ ဒါကဥပေဒရဲ ႔အႏွစ္သာရအပိုင္းပါ၊ ဥပေဒအားလံုးထဲမွာ အေရးအႀကီးဆံုးနဲ႔အျမင့္ဆံုးက ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒျဖစ္ၿပီး လူထုဆႏၵနဲ႔အတည္ျပဳပါတယ္။ ထူးျခားတာက အေျခခံဥပေဒကို ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကသာ ေရးဆြဲခြင့္ရွိၿပီး အျခားမည္သည့္ အဖြဲ႔စည္းကမွ ေရးဆြဲခြင့္မရွိပါဘူး။သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ စစ္အာဏာရွင္ေတြက သူတို႔စိတ္တိုင္းက်ေရးဆြဲထားတဲ့ အေျခခံ ဥပေဒကို အဓမၼအတည္ျပဳၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ေတာ့မွာပါ။စည္းကမ္းနဲ႔ဥပေဒတို႔ရဲ ႔ျခားနားခ်က္ကိုတင္ျပၿပီးတဲ့ေနာက္ ဒီမိုကေရစီရဲ ႔သေဘာသဘာ၀ကိုတင္ျပပါ့မယ္၊ ဒီမိုကေရစီသည္ လူထုအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစံနစ္ျဖစ္သည္ အာဏာသည္လူထုထံမွ ဆင္းသက္သည္ဟု ပညာရွင္မ်ားက အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုၾကပါတယ္၊ ဒီမိုကေရစီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစံနစ္မွာ အေျခခံအက်ဆံုးနဲ႔အေရးအပါဆံုးေသာ အခ်က္(၃)ခ်က္ရွိပါ တယ္။ ပထမအခ်က္က လူ႔အခြင့္ေရးမ်ားကိုေလးစားလိုက္နာျခင္း။ဒုတိယအခ်က္က လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား က်င္းပေပးျခင္း။ တတိယနဲ႔အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္ကေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုး ျခင္းစသည္တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအခ်က္(၃)ခ်က္နဲ႔ျပည့္စံု တဲ့ႏိုင္ငံဟာ ဒီမိုကေရစီက်င့္သံုးတဲ့ႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခခံအခ်က္ေတြ မရွိဘဲနဲ႔ေတာ့ ဒီမိုကေရစီလို႔ ဘယ္ေလာက္ပဲေၾကြးေၾကာ္ ေနပါေစအေရျခဳံထားတဲ့ ဒီမိုကေရစီသာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က တရားဥပေဒစိုးမိုေရးပါ၊ သာမန္အားျဖင့္လူအေတာ္မ်ားမ်ား နားလည္ထားတာကႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၏ဥပေဒမ်ားကို ယင္းႏိုင္ငံမွျပည္သူမ်ားကလိုက္နာက်င့္သံုးျခင္းသည္ တရားဥပေဒစိုးမိုးျခင္းျဖစ္သည္ လို႔ထင္တတ္ၾကပါတယ္၊ အမွန္္ကအဲ့ဒီလိုမဟုတ္ပါဘူး တရားဥပေဒရဲ့ေရွ ႔ေမွာက္မွာလူအားလံုး တန္းတူညီတူရွိျခင္း၊ ဥပေဒခ်ိဳးေဖါက္သူ မွန္သမွ်ကို အျပစ္ေပးအေရးယူႏိုင္တဲ့ လြတ္လပ္ေသာတရားစီရင္ေရးယႏ ၱယားျဖစ္ျခင္း၊အစိုးရကိုယ္တိုင္က ဥပေဒမ်ားကို လိုက္နာက်င့္ သံုးျခင္း၊ စတဲ့အခ်င္းအရာေတြနဲ႔ျပည့္စံုမွသာ တရားဥပေဒစိုးမိုးျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ သုေတသနျပဳသူမ်ားရဲ့အဆိုအရ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာမည္ သည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစံနစ္ျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္သည္ျဖစ္ေစ တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳရွိမယ္ဆိုရင္ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မွဳကိုျဖစ္ေစတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳရွိမွသာႏိုင္ငံတကာရင္းႏွီးျမဳတ္ႏွံမွဳမ်ား ပိုမိုေရာက္ရွိလာႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးမွဳရွိပါသလား ဆိုရင္ေတာ့ လံုး၀မရွိပါဘူးလို႔ပဲေျဖရမွာပါ ၊ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးပါတီ၀င္မ်ားနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး လွဳပ္ရွားသူေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားကို ဥပေဒမဲ့ဖမ္းဆီးတာ၊ ဥပေဒအရခုခံေခ်ပခြင့္မျပဳတာ၊ဥပေဒအက်ိဳးေဆာင္မ်ားကို ဖမ္းဆီးေထာင္ ခ်တာ၊ ႏိွပ္စက္ညွင္းပန္းစစ္ေဆးလို႔ရလာတဲ့ ထြက္ခ်က္ေတြကို တရားရုံးမွာသက္ေသတင္တာ၊ တရားရုံးေတြမွာျဖစ္ သလိုစစ္ေဆးၿပီး ႏွစ္ရွည္ေထာင္ဒဏ္ေတြခ်မွတ္တာ၊ စတဲ့အခ်က္ေတြကိုၾကည့္ရင္ အစိုးရက တရားစီရင္ေရးမွာ၀င္ေရာက္လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္ၿပီး တရားစီ ရင္ေရးကိုလက္ႏွက္သဖြယ္အသံုးျပဳေနတာဟာ အထင္အရွားျဖစ္ပါတယ္။
လက္ရွိအေနထားမွာ အစိုးရကိုယ္တိုင္က တရားလက္လြတ္လုပ္ေနမွေတာ့ အနာဂတ္မွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုတာ ေရႊျပည္ေတာ္ ေမွ်ာ္ေလေ၀း ပဲျဖစ္မွာပါ။ ဒါဆိုရင္ စည္းကမ္းျပည့္၀ေသာဒီမိုကေရစီဆိုတာက ဘယ္အရာကိုဘယ္သေဘာကိုဆိုလိုပါသလဲ၊ ဘယ္လို စည္းကမ္းမ်ိဳးေတြျဖစ္ပါသလဲ၊ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတာကေတာ့-ဒါေတြကိုမလုပ္ရဘူး၊ ဒီေလာက္ေတာ့လုပ္လို႔ရမယ္၊ ဒါေတြကိုေတာ့ ငါတို႔ကဘဲ လုပ္မယ္၊ ဒါေတြကေတာ့ လုပ္ခ်င္သည္ျဖစ္ေစ မလုပ္ခ်င္သည္ျဖစ္ေစ လုပ္ရမယ္၊ အစိုးရကိုအၾကည္ညိဳပ်က္ေအာင္မလုပ္ရဘူး၊ မဆန္႔က်င္ရဘူး ၊အစိုးရမေကာင္းေၾကာင္းမေရးရဘူး၊ မေကာင္းတာေတြကိုႏိုင္ငံျခားကိုမေျပာရဘူး၊ အစရွိတဲ့စည္းကမ္းမ်ိဳးေတြသာ ျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ စည္းကမ္းခ်ိဳးေဖါက္သူေတြအတြက္ အျပစ္ဒဏ္မ်ားကိုေတာ့ ဥပေဒ နည္းဥပေဒမ်ားႏွင့္အညီတိတိက်က် သတ္မွတ္ ျပဌာန္းထားမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ျပည္သူအမ်ားစုကေတာ့ ေၾကာက္ၿပီးစည္းကမ္းရွိသြားၾကမွာ
ပါ။
မရွိႏိုင္တာေတြကေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမရွိႏိုင္ဘူး၊ လူ႔အခြင့္ေရးမ်ားအျပည့္အ၀မရႏိုင္ဘူး၊ လြတ္လပ္တဲ့ သတင္းမီဒီယာမ်ား မရွိႏိုင္ ဘူး၊လြတ္လပ္တဲ့ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးမရွိႏိုင္ဘူး၊ လြတ္လပ္ၿပီးတရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား မျဖစ္ႏိုင္ဘူး၊ ႏိုင္ငံတကာ ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏွံ မွဳမ်ား မရာက္လာႏိုင္ဘူး၊အစရွိတဲ့ အရာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီလိုႏိုင္ငံမ်ိဳးမွာ ျပည္သူလူထု အတြက္ကေတာ့ မေရရာတာေတြ ၊မေသခ်ာ တာေတြ ၊မလံုျခဳံတာေတြ ၊အဆင္မေျပတာေတြ၊စတဲ့လူမွဳဒုကၡ မ်ားသာျဖစ္မွာပါပဲ။ျမန္မာႏိုင္ငံသားအေပါင္းတို႔ သင္တို႔ရဲ ႔လူသားဆန္မွဳနဲ႔ ျဖစ္တည္မွဳတို႔ကို ေသြးစြန္းလက္ႀကီးေတြက လုယူဖို႔ျပင္ဆင္ေနပါၿပီ၊ စည္းကမ္းမ်ားျဖင့္မြန္းက်ပ္ေနၿပီး တ၀က္တပ်က္လူသားမ်ားအျဖစ္ အသက္ရွင္ရပ္တည္သြားၾကမွာလား၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေခါင္းေမာ့ရင္ေကာ့ၿပီး တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္လူသားမ်ားအျဖစ္နဲ႔ အသက္ရွင္ ရပ္တည္သြားၾကမွာလား ဆိုတာကို ျပတ္ျပတ္သားသား ဆံုးျဖတ္ၿပီး အနာဂတ္အတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ၾကပါလို႔တိုက္တြန္းရင္း ေဆာင္းပါး ကိုနိဂံုးခ်ဳပ္ပါရေစ။
အားလံုးကိုေလးစားပါတယ္။
ခင္ေမာင္ခန္႔(၂၀-၁၂-၂၀၀၈)။....(သစၥာ)......